Btx jest jednym z najbardziej popularnych produktów leczniczych współcześnie stosowanych w medycynie estetycznej.
Btx w swoim składzie zawiera toksynę botulinową typu A w formie oczyszczonego białka, która znalazła swoje zastosowanie w celach medycznych w latach siedemdziesiątych XX wieku. Początkowo btx był stosowany w okulistyce i neurologii, w zabiegach leczenia mi.in. zeza, kurczu powiek, połowiczego kurczu twarzy, kręczu karku, do usuwania nadmiernego napiecia mięśni u dzieci chorych na porażenie mózgowe, czy ludzi dorosłych po udarze mózgu. Obecnie btx znajduje coraz szersze zastosowanie nie tylko w okulistyce i neurologii, a przede wszystkim w medycynie estetycznej, gdzie stosowany jest z powodzeniem od ponad 15 lat w zabiegach m.in. usuwania zmarszczek mimicznych twarzy, szczególnie 1/3 górnej jej części, czyli czoła, okolic brwi i okolic oczu tzw. ,,kurzych łapek”. Btx coraz częściej z powodzeniem stosowany jest w leczeniu uporczywej, ciężkiej, pierwotnej nadpotliwości pach, a także w profilaktyce bólów głowy u pacjentów dorosłych cierpiących na przewlekłą migrenę, czy w stomatologii wspomagająco w leczeniu bruksizmu (zgrzytanie zębami).

Btx – leczenie zmarszczek

Mechanizm działania btx polega na zahamowaniu wydzielania neurotransmitera zakończeń nerwowych, czyli acetylocholiny w obrębie połączeń nerwowo-mięśniowych, czego rezultatem jest rozkurcz i rozluźnienie mięśni odpowiedzialnych za powstawanie zmarszczek, pojawiających się w trakcie procesu starzenia.
Btx powoduje odprężenie i zrelaksowanie mięśni twarzy, dzięki czemu pacjenci uzyskują naturalny i wypoczęty wygląd. Niewielka ilość preparatu jest wstrzykiwana w określone mięśnie twarzy, gdzie następnie hamowane są impulsy nerwowe, które powodują skurcz tych właśnie mięśni. Ponieważ mięśnie są odprężone – zmarszczki tej okolicy po prostu nie powstają. Doświadczony lekarz tak dobierze ilość preparatu, by twarz zachowywała jednak pewną ruchomość, żeby nie było efektu tzw. ,,twarzy-maski”.
Sam zabieg trwa około 15-20 minut, a większość osób może wrócić do normalnych zajęć natychmiast po wykonaniu zastrzyku. Btx posiada bardzo dobry profil bezpieczeństwa, działania niepożądane o ile występują są zwykle łagodne lub umiarkowane i mają przejściowy charakter.
W ciągu kilku dni po zabiegu powinien być widoczny efekt działania btx w postaci braku tworzenia się zmarszczek mimicznych. Efekty leczenia mogą utrzymywać się do 6 miesięcy. Należy pamiętać, że okres ten jest indywidualny dla każdego pacjenta. Przy kolejnych zabiegach okres ten może ulec wydłużeniu. Zabiegu nie można wykonywać częściej niż co 4 miesiące.
Na zabieg leczenia zmarszczek mogą się wybrać nie tylko osoby posiadające już widoczne zmarszczki, ale także osoby u których zmarszczki zaczynają się właśnie pojawiać. U takich osób wstrzyknięcie btx będzie miało działanie profilaktyczne, polegające na zapobieganiu tworzenia się dużych utrwalonych zmarszczek bez żadnej mimiki. W przypadku zmarszczek utrwalonych widocznych w postaci bruzd, zdarza się, że mimo zastosowania odpowiednio dobranej dawki preparatu bruzdy te nie zanikają, niekiedy potrzeba 2 lub 3 zabiegów z użyciem btx w odstępie 4-6 miesięcy, by głęboka zmarszczka uległa wygładzeniu lub stosuje się leczenie skojarzone połączone z zastosowaniem preparatu na bazie kwasu hialuronowego w celu wypełnienia bruzdy.

Btx – leczenie pierwotnej nadpotliwości pach

Normalne pocenie jest fizjologią, natomiast nadmierne pocenie jest już niezmiernie kłopotliwe, powodujące dyskomfort pacjentów i ich otoczenia. Na szczęście medycyna znalazła sposób – blokowanie czynności gruczołów potowych przy pomocy toksyny botulinowej.
Mechanizm działania btx polega na zablokowaniu działania nerwów, które zaopatrują potowe gruczoły ekrynowe i w ten sposób dochodzi do zahamowania wydzielania potu. Preparat podaje się śródskórnie w okolicę pachy, efekt jest widoczny po kilku-kilkunastu dniach i działanie utrzymuje się przez około 7-12 miesięcy, potem wymaga powtórzenia. Zabieg wykonuje się obustronnie, aby zmniejszyć dolegliwości bólowe związane z ostrzykiwaniem tej okolicy można zastosować miejscowe znieczulenie z użyciem kremu EMLA.
Zaleca się przeprowadzenie wywiadu i badania klinicznego, jak również dodatkowych testów swoistych, w celu wykluczenia potencjalnych przyczyn wtórnej nadpotliwości (np. nadczynność tarczycy, guz chromochłonny).

Btx – profilaktyka migrenowych bólów głowy

Przewlekła migrena jest jedną z najbardziej dotkliwych form bólu głowy. Migrena dotyczy głownie kobiet w wieku pomiędzy 25 a 50 rokiem życia i często występuje rodzinnie. Głównym objawem choroby jest napadowy, pulsujący ból głowy, najczęściej jednostronny, który trwa od 4 do 72 godzin. Bólom migrenowym często towarzyszą inne objawy pod postacią nudności, wymiotów, światłowstrętu, nadmiernej wrażliwości na zapachy i dźwięki. Niekiedy przed wystąpieniem napadu migreny może pojawić się tzw. aura – czyli zespół objawów pod postacią zaburzeń czucia (niedowład i niedoczulica, mrowienie i drętwienie rąk i nóg), zaburzenia widzenia.
Btx jest jedna z metod leczenia bólów głowy u pacjentów cierpiących na przewlekłą migrenę. Preparat w odpowiedniej dawce podaje się w określone partie mięśni okolicy czoła, skroni, tylnej części głowy i szyi. Porażone mięśnie rozluźniają się i znoszą ucisk na nerwy biorące udział w procesie powstawania migreny, zaburzeniu ulega przekazywanie informacji bólowej do mózgu.
Mechanizm działania btx polega na blokadzie uwalniania neuroprzekaźników związanych z powstawaniem bólu. Przedkliniczne i kliniczne badania farmakodynamiczne wskazują, że przypuszczalny mechanizm profilaktyki bólu głowy polega na blokowaniu sygnałów obwodowych do ośrodkowego układu nerwowego, co hamuje uwrażliwienie ośrodkowe.
Po podaniu btx, blokada zakończeń nerwowych mięśni odpowiedzialnych za powstawanie migreny trwa około 4 do 6 miesięcy, po tym czasie zabieg należy powtórzyć. Btx jest skuteczny w leczeniu migreny w ponad 80% przypadków. U więcej niż połowy pacjentów dochodzi do całkowitego ustąpienia napadów, a u pozostałych do znacznego zmniejszenia ataków migreny.
Należy podkreślić, że bóle głowy o podobnym do migreny charakterze, mogą być spowodowane różnymi chorobami, w związku z czym konieczna jest ich wcześniejsza diagnostyka lekarska. Btx jest stosowany wyłącznie u pacjentów z rozpoznaniem bólu głowy o podłożu migrenowym.

Btx – leczenie bruksizmu (zgrzytanie zębami)

Bruksizm jest to mimowolna i nadmierna aktywność mięśni żwaczy prowadząca do zaciskania zębów i zgrzytania nimi. Schorzenie dotyczy najczęściej młodych ludzi, rozpowszechnienie bruksizmu szacuje się na 8-20% populacji.
Bruksizm może powodować bolesność zębów, ścieranie zębów (zjadanie), łamanie koron zębowych, utratę zębów, a także może dojść do patologicznych zmian w obrębie stawu skroniowo-żuchwowego pod postacią trzasków i przeskakiwania. Zmienia się także wygląd mięśni twarzoczaszki poprzez przerost mięśni żwaczy i mięśni skroniowych, co powoduje że twarz staje się ,,kwadratowa”.
Stosowanie btx w leczeniu bruksizmu może być traktowane jako metoda wspomagająca przy jednoczesnym stosowaniu szyn relaksacyjnych (przezroczystych nakładek) zakładanych na zęby lub jako metoda samodzielna w przypadku braku akceptacji szyn relaksacyjnych przez pacjenta.
Btx w odpowiedniej dawce wstrzykuje się w przerosłe mięśnie żwaczy i mięśnie skroniowe. Zabieg jest mało inwazyjny i mało bolesny. Po 3 dniach od podania, pacjent odczuwa ulgę, zmniejsza się napięcie mięśniowe i zmniejsza się ból. Zabieg powtarza się średnio co 6 miesięcy. Na podstawie 6-letnich doświadczeń specjalistów tej dziedziny, po okresie 2 letniego leczenia (stosowania jednocześnie nakładek relaksacyjnych i btx) można zaprzestać dalszego leczenia, gdyż po tym czasie zazwyczaj zanika nawyk zgrzytania zębami i mięśnie odpowiedzialne za zgrzytanie ulegają zmniejszeniu, twarz przestaje być ,,kwadratowa”, staje się smuklejsza, jakby odmłodzona, jednocześnie ładniejsza.